Wat een discussie midden in de nacht

Als terminaal verpleegkundig begeleider maak ik soms situaties mee die pijnlijk duidelijk maken waarom voorbereiding en begeleiding in de laatste levensfase zo belangrijk zijn. Laat me een voorbeeld delen dat illustreert hoe een levenseinde doula verschil kan maken.

Ik werd ingeschakeld om 24-uurs zorg te verlenen aan een man in zijn laatste levensfase. De familie was uitgeput door het combineren van mantelzorg met hun eigen gezinnen en werk, en stond op het punt overbelast te raken. Toen ik die dag begon, vroeg ik voorzichtig of er al afspraken waren gemaakt over wat er zou gebeuren na het overlijden van hun vader. De dochter vertelde dat haar vader niet over dit onderwerp wilde praten, en dat zij het daarom ook maar hadden laten rusten.

Respect voor de wensen van een dierbare is belangrijk, maar het is net zo belangrijk dat familieleden zich gehoord en gesteund voelen in hun eigen behoeften. Die nacht overleed de vader rustig in zijn slaap. Ik had gelukkig de familie al voorbereid op de mogelijkheid dat hij zou kunnen overlijden zonder dat iedereen aanwezig kon zijn. Na zijn overlijden belde ik de eerste contactpersoon, die vervolgens de rest van de familie op de hoogte bracht.

Toen iedereen aanwezig was, vroegen we de huisartsenpost om het overlijden vast te stellen. Tijdens het wachten vroeg ik voorzichtig of ze al een uitvaartondernemer hadden gekozen of hadden nagedacht over waar hun vader opgebaard zou worden – thuis of elders, en zo ja, in welke ruimte. Dat bleek niet het geval. Wat volgde, was een hectische discussie midden in de nacht. Familieleden zaten druk te googelen naar uitvaartondernemingen en raakten het niet eens. De zoon trok zich terug, gefrustreerd over de onenigheid, terwijl een van de dochters aangaf dat ze niet helder kon nadenken.

Toen de uitvaartondernemer arriveerde, werden direct vragen gesteld over de opbaring en de kist. Binnen een halfuur lag een boekje met kisten op tafel en moesten er snelle beslissingen worden genomen. Hoewel alles geregeld werd, voelde het gehaast en werd het moment van verdriet overschaduwd door praktische zaken.

Waarom een doula verschil maakt

Een levenseinde doula had in deze situatie kunnen helpen door vroegtijdig gesprekken te voeren en de familie te ondersteunen bij het maken van keuzes, nog voordat de emoties en tijdsdruk toesloegen. Door vooraf wensen vast te leggen en praktische zaken te bespreken, ontstaat er rust en ruimte voor verdriet op het moment dat het nodig is. Dit laat zien hoe belangrijk het kan zijn om voorbereid te zijn, en hoe een doula daarbij kan helpen.